Master'ınız hangi LUFS seviyesinde olmalı?

İnsanların mastering seviyeleri hakkında sordukları en yaygın soru: “Hangi LUFS'u hedeflemeliyim?” Soru oldukça basit görünüyor, ancak cevap öyle değil. Bazı insanlar master'ınızın -14 LUFS'de kalması gerektiğini söylüyor, ancak bu doğru değil. Müzik alanında kurallar koyamayız ve bunları her zaman takip edemeyiz. LUFS'unuzu belirli bir seviyeye ayarlamak kolay olsaydı mastering mühendislerine ihtiyacımız olmazdı.

Her tür farklıdır ve her şarkı farklıdır. Bu yüzden her kaydın özel bir ilgiye ihtiyacı var. Bir metal şarkının LUFS seviyesini -14'e ayarlarsanız kulağa sıkıcı gelebilir. Klasik bir plağın LUFS seviyesini -14'e ayarlarsanız aşırı sıkıştırılmış gelecektir.

LUFS'unuzu ayarlamak için en iyi çözüm basit ama karmaşık: Parçayı dinleyin ve gerekmedikçe sayaçlara bakmayın.

Bazen hangi frekansın kulaklarınızı rahatsız ettiğine karar veremediğinizde veya bir faz sorunu olup olmadığını gerçekten anlayamadığınızda görsel bir gösterime ihtiyaç duyarsınız. Bu, sayaçlara hiç bakmayacağınız anlamına gelmez ancak sorunu önce kulaklarınızla çözmeye çalışın.

İnsanoğlu olarak kuralları severiz çünkü belirsizliği sevmeyiz. Dolayısıyla bu tür mitlere neden inanmak istediğimiz anlaşılabilir. Ayrıca, herkes bir konu hakkında konuştuğunda özellikle de bu kişiler profesyonel gibi görünüyorsa sorgulamadan inanma eğilimindeyiz.

7-8 yıl önce, bir mastering mühendisi tutacak param olmadığı için kendi şarkılarımı mastering yapmaya çalıştım. İnternette araştırdım, YouTube eğitimlerini izledim ve her şarkıyı -14 LUFS'ta tutmaya karar verdim. Herkes Spotify, Apple Music, Tidal gibi yayın platformları için en iyisinin bu olduğunu söylüyordu. Şarkılarımın yayınlandığında aynı türdeki diğer şarkılardan daha iyi ses vereceğini varsaydım. Ama yanılmışım. Öyle olmadı. Bu şarkıları analiz ettim ve şok oldum. Entegre LUFS seviyelerinin çoğu -10 civarındaydı. Hatta bazıları -7 civarındaydı!

Sorunun benim master'ımda olduğunu düşündüm. Ama size söyledim, bu müzik, bir sanat formu ve o kadar basit değil. LUFS seviyelerimi diğer şarkılarla aynı seviyelere getirsem de fark etmezdi çünkü sorun master değildi. O zamanlar sorunun mikslerimde olduğunu anlamamıştım.

Miksleriniz kötüyse, hangi LUFS'a mastering yaptığınızın bir önemi olmaz. Emin olmanız gereken ilk şey miksinizin mastering için yeterince iyi olup olmadığı.

LUFS nedir?

Tam Ölçeğe Göre Ses Yüksekliği Birimleri anlamına gelir. DAW'larımızda genellikle Tam Ölçeğe Göre Desibel anlamına gelen dBFS kullanırız. dbFS bize sadece belirli bir ses kanalının tepe seviyelerini gösterirken LUFS bize insan işitme duyusuna göre ayarlanmış ortalama seviyeyi gösterir. İnsan işitme duyusuna göre ayarlı çünkü her frekansı aynı şekilde duymayız. Nasıl duyduğumuzu aşağıdaki grafikte görebilirsiniz.

Bu grafiği tersine çevrilmiş olarak düşünün. Alt frekansları iyi duymuyoruz ancak 4kHz civarında daha fazla duyuyoruz. Yine grafiğe ve araştırmalara göre 8kHz'den sonrasını iyi duymuyoruz. Ayrıca, arabalarımızdaki gülen yüz EQ ayarını da bu yüzden seviyoruz.

Peki neden LUFS kullanıyoruz?

Bazı platformlarda ses seviyelerini her parça için aynı tutmak istediğimizden, bu bir TV reklamı veya bir şarkı olabilir. Bu ses seviyelerini reklamdan reklama şarkıdan şarkıya normalleştirmek için LUFS kullanıyoruz.

Dijital yayın platformları parçalarınızı normalleştirmek için ne yapıyor?

Web sitelerine göre Spotify için sınır -14 LUFS. Ancak ilginç bir nokta, Spotify'ın -11 LUFS'a normalleşen bir “yüksek ses” tercihine de sahip olması. Parçanızı daha yüksek sesle çalmak için bir sınırlayıcı koyuyorlar bu da dinamiklerinizi ve tonunuzu değiştirdikleri anlamına geliyor. Master'larımızı -11 LUFS'a ayarlamamız gerektiğini söylemiyorum ancak bunu da aklımızda tutmalıyız.

Bu nedenle, insanlar belirli platformlarda normalleştirmeyi kapatma seçeneğine sahip. YouTube bunu yapmanıza izin vermiyor ama diğer platformlarda bunu yapabilirsiniz. Dahası, Apple Music'in varsayılan ayarı kapalı. Bu platformda Soundcheck özelliğini kullanmak için açmanız gerekiyor.

Uzun lafın kısası, bazı insanlar parçalarınızı normalleştirme olmadan dinleyecek. Dolayısıyla, bu özelliğe tamamen güvenemez ve LUFS seviyenizi -14 olarak ayarlayamazsınız.

Her platformda en iyi sesi çıkarmak için ne yapabilirsiniz?

Parçanızı dikkatlice dinlemeli ve ne kadar yüksek olması gerektiğine karar vermelisiniz. Farklı ayarları deneyebilir ve ne olacağını görebilirsiniz. Fabfilter L2 Limiter'in bunun için mükemmel bir ayarı var. Unity Gain düğmesi aktif olduğunda, parçanız ne yaparsanız yapın aynı seviyede olur. Böylece parçanızın ayarladığınız parametrelerden nasıl etkilendiğini net bir şekilde duyabilirsiniz. Aksi takdirde, kulaklarınız ses yüksekliği tarafından kandırılacak ve parçanın eklediğiniz kazanç ve sıkıştırma ile daha iyi hale geldiğini hissedeceksiniz.

Türden bağımsız bir limiter nasıl kurulur?

Bu durumda, bunu Fabfilter L2 ile yapacağım, ancak bunu başka herhangi bir limiter ile yapabilirsiniz. Diğer limiter'lerde Unity Gain seçeneği olmaz ancak fiziksel ses seviyenizin düğmesiyle aynı seviyede tutabilirsiniz.

Öncelikle, L2 üzerinde Unity Gain düğmesini ayarladım.

Ve sonra, çıkış seviyesini -1'e ayarladım.

Bu Spotify'ın önerdiği seviye ancak yine de içeriğe bağlı. Böylece bunu daha sonra değiştirebilirim. Spotify ayrıca True Peak seviyenizi -1'de tutmanızı önerir bu nedenle sınırlayıcınızdaki True Peak Limiting özelliğinizi açık tutmanız iyi olur. Bu konu mastering yaptığınız müziğe de bağlı. Bu yüzden çıkış seviyenizi her zaman -1 olarak ayarlamayın ve bir daha geriye dönüp bakmayın. Diğer ayarlarla denemeler yapın ancak -1'den daha üst seviyelerde tutmaya karar verirken dikkatli olun çünkü şarkınız bazı sistemlerde veya bazı ses formatlarında bozulma yaratacaktır.

Bundan sonra, şarkının en gürültülü bölümünü çalıyorum ve kazancı sonuna kadar açıyorum.

Bunu yapıyorum çünkü atak ve release zamanlarının parçayı nasıl etkilediğini duymak istiyorum. Bunu yapmanın en kolay yolu bu çünkü her şeyi abartılı bir şekilde duyabiliyorsunuz.

Atak süresini ayarlarken, şarkının geçici tepkisini dikkatle dinleyin. Ritmik unsurları dinleyin. Şarkı daha yavaş atak süreleriyle daha vurucu olacak ve hızlı atak süreleriyle ayrıntıları kaybedecek.

Serbest release süresini ayarlarken, groove'u değiştireceksiniz. Şarkınız daha hızlı bırakma süreleri ile yaklaşacak ve daha yavaş bırakma süreleri ile uzaklaşacaktır.

İleriye bakma özelliğini ayarladım.

Lookahead düğmesi limiter'ın bir parçadaki ani tepe noktalarına ne kadar hızlı tepki vereceğini ayarlar. Ancak daha yüksek bir ses şiddeti elde etmeye çalışırken dikkatli olun çünkü daha kısa lookahead süreleriyle distorsiyon elde edebilirsiniz.

Şimdi sıra stili ayarlamaya geldi. Bu sadece sizin zevkinizle ilgili. L2'de farklı stilleri deneyin ve birinde karar kılın. Bu kadar basit.

Bu şekilde, Unity Gain düğmesi açıkken kazancı ayarlayabilirsiniz.

Ya da L2'niz yoksa başka bir sınırlayıcı ile sesi manuel olarak aynı seviyede tutabilirsiniz. Bunu yaparken gözlerimi kapatıyorum ve gain düğmesini 0'a kadar geri alıyorum. Ve seviyeyi yavaşça arttırmaya başlıyorum. Bir noktadan sonra parçada güç kaybettiğimi fark ediyorum ve orada duruyorum. Sonra sesi en iyi hissettiğim seviyeye düşürüyorum. Gözlerinizi kapatmak çok önemli bir adım çünkü kulaklarınıza sesten daha fazla referans vermiyorsunuz.

Bu parçada kendimi en iyi 12.3 kazançta hissettim ve bu da LUFS'u -10 civarında ayarlamama neden oldu. Herkesin önerdiğinden 4 dB daha fazla. Peki parçamın dijital yayın platformlarında daha iyi ses vermesi için gain'i azaltmalı mıyım? Tabii ki hayır. Şarkınızın bu ayarlarla daha iyi ses verdiğini düşünüyorsanız bırakın bu platformlar işlerini yapsın ve insanlar parçanızı normalleştirme ayarı açıkken dinlediğinde parçanızın seviyesini düşürsün. Unity Gain düğmesini kapattım ve master'ımı dışa aktardım.

Şarkınızın bu platformlarda en iyi şekilde duyulacağından emin olmak için, yayınlandığında nasıl duyulacağını dinlemek üzere Loudness Penalty'yi kullanabilirsiniz.

Spotify'ın -3,8 dB'ye düşüreceğini gösteriyor. Şimdi Spotify'da olduğu gibi dinleyebilir ve benzer türlerdeki referanslarımla birlikte dinleyebilirim. Referansları dinlediğimde master'ım daha sıkıştırılmış ve güçten yoksun geliyorsa, bir sorun olabilir. Ancak şarkım, normalleştirme ayarı açıkken Spotify'dan dinlediğim şarkılarla aynı seviyede ses veriyor.

LUFS ve ses ayarları bize ne anlatıyor?

Bazen master'ınızın en iyi -14 LUFS civarında tınladığını hissedersiniz ancak bazen de hissetmezsiniz. Şarkılarınızın en iyi hangi sayılarda duyulacağını söyleyen bir yasa olamayacağını bilmek önemli çünkü müzik öznel bir şey. Dinleyiciler insanlardan oluşuyor, bilgisayardaki kodlar değil. Bu nedenle, bir dahaki sefere master'ınızın hangi LUFS seviyesinde olması gerektiğini düşünürken daha dikkatli olun önerileri tek başına önemsemeyin. En iyi referans her zaman kulaklarınız olacak.